Άρις Γεωργίου

Η ΠΑΠΑΜΑΡΚΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΠΕΡΙΞ

Oι γείτονες, γιατί σ' αυτή τη γειτονιά πέρασα πολλά χρόνια της εφηβικής και ενήλικης ζωής μου, επαγγελματίες της οδού Παπαμάρκου και των μικρών δρόμων περί την πλατεία Άθωνος, απεικονίστηκαν και εκτέθηκαν στη Θεσσαλονίκη και στο εξωτερικό. Aρκετοί απ' αυτούς απόκτησαν και από μια φωτογραφία τους που την κρέμασαν στο μαγαζί τους και βεβαίως παρέμειναν καλοί φίλοι που η "καλημέρα" τους ανέκαθεν μετρούσε στην ποιότητα της καθημερινής μας ζωής.

Eνίοτε εξάλλου, για τον ένα η άλλο λόγο, κάποιες συναλλαγές δέν έλλειπαν και έτσι η επαφή διατηρήθηκε και τα χρόνια περνούσαν επιτρέποντας στις ποικίλες φθορές νά διαλανθάνουν.

Aμείλικτη εν τούτοις η "φωτογραφία", επέμεινε νά υπενθυμίσει τόν ρόλο της ως θεματοφύλακος των νόμων τής φύσης. Mέσα από εκείνους τους φυσικούς νόμους που διέπουν την ίδια κατέθεσε τα τεκμήρια που υποδεικνύουν συγκρίσεις απαράκαμπτες εξαναγκάζοντάς μας να συνειδητοποιούμε τη ματαιότητα της επίγειας ζωής αλλά καί να ανιχνεύουμε την ποίηση της καθημερινότητας.

Eπέστρεψα λοιπόν τον Aπρίλιο του ’90, έντεκα χρόνια αργότερα, και φωτογράφησα τους ίδιους ανθρώπους ή τους ίδιους χώρους. H υπερβατικότητα του ασπρόμαυρου αντικαταστάθηκε από τη ρεαλιστικότητα του έγχρωμου επιτρέποντας ταυτόχρονα μιαν απρόσκοπτη παράλληλη ανάγνωση διπτύχων. Aποστολή του θεατή, αλλού νά επισημάνει τις δυσδιάκριτες διαφορές, αλλού τις προφανείς αντικαταστάσεις ή διαδοχές και αλλού τις τελεσίδικες απώλειες.

ΑΡΙΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Βαθμηδόν

Φωτογράφιζα τους φίλους, την οικογένεια, τους συμμαθητές. Σουβενίρ. Ήδη από τα δώδεκα ή τα δεκατέσσερα. Σε ένα τέτοιο φίλμ του Ιουνίου του 1969 που κατά τα λοιπά εικονίζει σκηνές από τις προετοιμασίες για την αποφοίτηση από το τότε Γυμνάσιο, εντοπίζεται αυτή η εικόνα που εκτίμησα πολύ αργότερα, σχεδόν μετά σαράντα χρόνια, ως πρώτη μου σοβαρή φωτογραφία. Είναι σίγουρο ότι τότε δεν διέθετα ακόμη καμία φωτογραφική παιδεία για να αναφέρομαι ―όπως θα μπορούσε να είχε συμβεί― λόγου χάριν σε έναν Kertesz. Ανάμεσα στα συστατικά που τη συνθέτουν είναι προφανές πως ο άνθρωπος που διασχίζει το σταυροδρόμι της Ερμού με την Καρόλου Ντηλ φορτωμένος με μια σκάλα παίζει καθοριστικό ρόλο και υπήρξε κατά πάσα πιθανότητα η αιτία που έστρεψα τη Retinette στη σκηνή που εκτυλίσσονταν πέντε ορόφους χαμηλότερα από το μπαλκόνι μας. Και ότι, αν δεν κουβαλούσε μια σκάλα που με την έντονη γεωμετρία της αποτυπώνεται διπλά μαζί με τη σκιά της στην άσφαλτο, το πιθανότερο είναι να μου είχε περάσει απαρατήρητος.

Αναρωτιέμαι τώρα, ύστερα από καμιά ογδονταριά χιλιάδες λήψεις γενικά και πάνω από επτακόσιες φωτογραφίες με σκάλες στα σχεδόν σαράντα δύο χρόνια που μεσολάβησαν, αν εκείνη η πρώτη φωτογραφία του 1969 διαδραμάτισε κάποιο θεμελιακό ρόλο στο φωτογραφικό μου υποσυνείδητο. Πολύ συχνά εξάλλου μετεωριζόμουν ανάμεσα στη ματαιότητα της κάθε τέτοιας φωτογραφίας και στην παρόρμηση που μου υπαγόρευε επιτακτικά τη λήψη της. Η αβεβαιότητα επί τέλους έλαβε τέλος. Όταν διάβασα τα Σκαλοπάτια του John Harvey και συνειδητοποίησα ότι οι “αυθαιρεσίες” μου είχαν τουλάχιστο ένα τέτοιο αποδέκτη.

Πιτυροπολείον Κανελίδη

Το θυμόταν ο Κώστας σχεδόν παιδιόθεν, από τότε που έμενε στη γειτονιά. Έναντι του “Κρόνου”, τότε σινεμά, τώρα ταβέρνας. Τροφοδοτούσε με ζωοτροφές, προπολεμικά αλλά και αργότερα, κτηνοτρόφους των περιχώρων, Πυλαίας, τότε Καπουτζήδων, ακόμη και Χαλκιδικής και φυσικά καραγωγείς για τα υποζύγια, άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια.

Σανός, πίτουρα, σπόροι. Και μαζί οι οικείες μυρωδιές. Οίκος ιδρυθείς τω 1923, παρά λίγα χρόνια ―σε λίγο― θα κόντευε αιώνας. Εσπευσμένα με επιστράτευσε ο Κώστας, “πάμε να το φωτογραφήσουμε, έμαθα ότι κλείνει οσονούπω”. Με το ζόρι βέβαια το κρατούσαν οι ιδιοκτήτες, να περάσουν τα χρόνια να βγουν στη σύνταξη, διότι προφανώς τον επιούσιο πάει καιρός που δεν πρέπει να τον έβγαζε. Κωνσταντίνος Κανελλίδης. Υποθέτω εκ Χαλκιδικής, όπως η επωνυμία του ιδρύματος επί της ταμπέλας πιστοποιεί με τους ομολογουμένως κομψά ζωγραφισμένους χαρακτήρες.

Σπεύσαντες, Σάββατο 13 Φεβρουαρίου, με σπουδή και υπό την πίεση του κυρίου Κανελλίδη που βιαζότανε να κλείσει και να φύγει, καταγράψαμε λίγη από την εναπομείνασα ψυχή που έτσι κι αλλιώς έχει πάρει τον δρόμο της εξόδου. Ζήτημα ημερών.

Άρις Γεωργίου / Φεβρουάριος 2010